چکيده:
اين تحقيق به منظور برآورد ميزان افت چوب در مراحل قطع و استحصال در دو روش بهره برداري سنتي و صنعتي در پارسل 23 از سري يک حوزه آبخيز شماره 17 شفت اجرا گرديد. در اين تحقيق پس از قطع درختان کليه محصولات چوبي در 4 طبقه قطري اندازه گيري شدند.
نتايج بدست آمده نشان داد که بيشترين ميزان توليد محصولات چوب در هر دو روش بهرهبرداري در کلاسه قطري 3 مي باشد و کمترين ميزان افت چوب نيز در کلاسه قطري 3 مي باشد.
ميزان توليد محصولات چوبي در روش بهرهبرداري صنعتي در تمام کلاسههاي قطري از روش بهرهبرداري سنتي بيشتر و ميزان افت چوب در روش بهره برداري صنعتي در تمام کلاسه هاي قطري از روش بهره برداري سنتي کمتر است.
1-1- مقدمه
کشورايران وسعتي حدود 165 ميليون هکتاردارد که تنها 10درصد از آنرا زمينهاي با خاک مرطوب و آب فراوان شامل مي شود وبقيه سطح کشور داراي آب و هوايي نيمه خشک تا خشک مي باشد. جنگلهاي تجارتي وانبوه تنها در مناطق مرطوب يعني در دامنه البرز شمالي در سه استان گيلان و مازندران و گلستان وجود دارد. اين مناطق در برنامه ريزيها بعنوان قطب توليد چوب در نظر گرفته شد که 3/1 ميليون هکتار از مجموع 9/1 ميليون هکتار پوشش جنگلي شمال بعنوان جنگل تجارتي محسوب ميگردد. در اين مساحت محدود ولي پر ارزش عمليات بهره برداري انجام مي پذيرد. روند توسعه و پيشرفت در صنايع وابسته به چوب وارتقاء ارزش آن بعنوان يک ماده اوليه مورد نياز و در نظر گرفتن امکان استفاده هاي بهتر و اصلح از کليه محصولات جنگلي موضوع بررسي افت به لحاظ صنعتي و نوع محصولات بر اساس نيازهاي مصرفي و صنعتي موجود در آنها از اهميت خاصي برخوردار ميباشد داشتن يکسري اطلاعات جديد و تکميلي در ارتباط با توليدات در بهره برداري نه تنها مفيد و حتي ضروري خواهد بود. به منظور تامين حداکثر ارزش چوب، لازم است اولا مسئولين بهره برداري از کميت و کيفيت محصولات احتمالي چوب از برداشت آگاهي داشته باشند تا بتوانند در زمينه برنامه ريزي امور(تعداد کارگر ساعت، ماشينها و هزينه ها، روشها يا سيستمهاي بهره برداري و بعلاوه آگهي هاي پيش فروش، اطلاع از ميزان و حدود در آمدها و غيره ) اقدامات و پيش بيني لازم اوليه را انجام دهند.
حجم کل نشانه گذاري را ميتوان از صورت مجالس قطع در پارسل هاي مختلف قطع و نشانه گذاري با تقريب قابل قبول بدست آورد. اين صورت مجالس تعداد، قطر برابر سينه، گونه، حجم واغلب ارتفاع تقريبي درخت را بدست ميدهند. اما اينکه چوبهاي برداشتي از چه ابعاد و اندازه وحجمي برخوردار ميباشد و سهم حجمي هر يک از محصولات چه ميزان است، نياز به بررسي و تحقيق دارد. هدف اين تحقيق بدست آوردن اينگونه اطلاعات بر روي گونه راش ميباشد. با در دست داشتن اين اطلاعات ميتوان درصد حجمي و تعداد و ابعاد مختلف توليدات چوبهاي قابل انتظار از آن را استخراج نمود. البته در صد قسمتهاي مختلف توليدات (گرده بينه، چوب آلات الواري و تراورسي، لاشه کاتين، گرده کاتين و هيزم ) بسته به منطقه جنگلي، حاصلخيزي خاک، وضعيت آب وهوايي، گونه درخت، قطر برابر سينه يا سن درخت و حتي ارتفاع درخت متفاوت ميباشد.
بدليل وضعيت جنگلهاي شمال ايران با شرايط خاص رويشگاهي و عدم اجراي روشهاي صحيح جنگلداري که درختان اغلب قطور و حجيم ميباشند و بنابه دلايلي که در فوق نيز اشاره گرديد ميبايستي براي مناطق مختلف جنگلهاي تجارتي شمال کشور بررسي ميزان افت چوب در مرحله قطع و تجديد حجم و استحصال انجام شود. به همين منظور تحقيق حاضر بعنوان گامي نخست در يکي از نقاط جنگلهاي شمال ايران (پارسل 23 از سري 1 حوزه آبخيز شماره 17 شفت) مطالعه گرديد.
1-2- اهداف
هدف اصلي اين تحقيق بررسي و مقايسه ميزان افت چوب در دو روش بهره برداري سنتي و صنعتي مي باشد. براي اين منظور متغيرهايي که اندازه گيري گرديده اند شامل: گرده بينه، گرده کاتين<20، لاشه کاتين، الوار و تراورس مي باشد.
چکيده:
اين تحقيق به منظور برآورد ميزان افت چوب در مراحل قطع و استحصال در دو روش بهره برداري سنتي و صنعتي در پارسل 23 از سري يک حوزه آبخيز شماره 17 شفت اجرا گرديد. در اين تحقيق پس از قطع درختان کليه محصولات چوبي در 4 طبقه قطري اندازه گيري شدند.
نتايج بدست آمده نشان داد که بيشترين ميزان توليد محصولات چوب در هر دو روش بهرهبرداري در کلاسه قطري 3 مي باشد و کمترين ميزان افت چوب نيز در کلاسه قطري 3 مي باشد.
ميزان توليد محصولات چوبي در روش بهرهبرداري صنعتي در تمام کلاسههاي قطري از روش بهرهبرداري سنتي بيشتر و ميزان افت چوب در روش بهره برداري صنعتي در تمام کلاسه هاي قطري از روش بهره برداري سنتي کمتر است.
فهرست مطالب
صفحه عنوان
فصل اول: بيان مسئله 2
1-1- مقدمه. 3
1-2- اهداف… 4
1-3- سابقه تحقيق.. 5
فصل دوم :تعاريف.. 9
2-1- اهميت و ضرورت موضوع: 10
2-1-1- مشخصات بتانيکي گونه راش ايراني.. 10
2-1-2- اهميت گونه راش در بهره برداري.. 11
2-2- تعاريف… 12
2-2-1- بهره برداري.. 12
2-2-2- روش بهرهبرداري صنعتي(روش گرده بينهبري) 12
2-2-3- روش بهرهبرداري سنتي.. 12
2-2-4- تجديد حجم. 13
2-2-5- گرده بينه. 13
2-2-6- گرده کاتين.. 13
2-2-7 – الوار. 13
2-2-8- تراورس… 13
فصل سوم: مواد و روشها 14
3-1- مواد. 15
3-1-1- منطقه مورد مطالعه. 15
3-1-1-1- مشخصات عمومي.. 15
3-1-1-2- وضعيت توپوگرافي.. 15
3-1-1-3- وضعيت زمين شناسي.. 16
3-1-1-4- وضعيت خاکشناسي.. 16
3-1-1-5- وضعيت آب و هوايي.. 17
3-1-1-6- وضعيت پوشش گياهي.. 18
3-1-1-7- وضعيت بهره برداري.. 20
3-1-1-8- وضعيت جاده 21
3-1-1-9- امکانات بهره برداري.. 21
3-1-2- وسايل مورد استفاده 21
3-2 روشها 24
3-2-1 عمليات صحرايي.. 25
3-2-2 روش انتخاب نمونه(روش نمونه گيري) 25
3-2-3:تعيين ميزان توليدات در هر بخش وتعيين درصد افت… 26
3-2-3-1 نشانه گذاري درختان. 26
3-2-3-2 قطع درختان: 26
3-2-3-3 تجديد حجم درختان: 26
3-2-3-4 تبديل درختان. 27
2-2-3-5 اندازه گيري محصولات… 27
فصل چهارم: نتايج. 30
4- نتايج.. 31
4-1- تعداد در هکتار در طبقات قطري سري يک… 31
4-2- حجم در هکتار در طبقات قطري سري يک… 32
4-3- تعداد در هکتار گونه راش در طبقات قطري سري يک… 33
4-4- حجم در هکتار گونه راش در طبقات قطري سري يک… 35
4-5- تعداد در هکتار گونه ها در پارسل 23. 36
4-6- حجم در هکتار گونه هاي مختلف در پارسل 23. 38
4-7- کلاسه بندي درختان نشانه گذاري شده در پارسل.. 38
4-8- تعيين تعداد درختان در هر کلاسه قطري.. 39
4-9- توليدات روش سنّتي.. 40
4-9-1- تعيين مقادير حجم کلاسه هاي قطري در مرحله نشانه گذاري، تجديد حجم صنعتي، تجديد حجم هيزمي و تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي)…………35
4-9-1-1- حجم نشانه گذاري در کلاسه هاي قطري.. 40
4-9-1-2- حجم تجديد حجم صنعتي در کلاسه هاي قطري.. 40
4-9-1-3- حجم تجديد حجم هيزمي در کلاسه هاي قطري.. 40
4-9-1-4- حجم کل تجديد حجم (صنعتي و هيزمي) در کلاسه هاي قطري.. 41
4-9-2- تعيين درصد حجم تجديد حجم صنعتي و حجم تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) نسبت به نشانه گذاري 42
4-9-3- درصد حجم چوب آلات الواري و تراورسي نسبت به تجديد حجم صنعتي.. 42
4-9-4- حجم استحصال صنعتي درروش بهرهبرداري سنتي.. 44
4-9-5- درصد حجم استحصال صنعتي درروش بهرهبرداري سنتي.. 44
4-9-6: حجم استحصال هيزمي درروش بهرهبرداري سنتي.. 46
4-9-7 درصد حجم استحصال هيزمي نسبت به تجديد حجم هيزمي درروش بهرهبرداري سنتي.. 46
4-9-8- درصد حجم استحصال هيزم نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) درروش بهرهبرداري سنتي 48
4-9-9- حجم استحصال کل (صنعتي و هيزمي) درروش بهرهبرداري سنتي.. 49
4-9-10- درصد استحصال کل (صنعتي و هيزمي) نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) درروش بهرهبرداري سنتي 50
4-10- توليدات روش صنعتي 51
4-10-1: تعيين مقادير حجم کلاسه هاي قطري در مرحله نشانه گذاري، تجديد حجم صنعتي، تجديد حجم هيزمي و تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) 51
4-10-1-1- حجم نشانه گذاري در کلاسه هاي قطري.. 51
4-10-1-2: حجم تجديد حجم صنعتي در کلاسه هاي قطري.. 52
4-10-1-3 حجم تجديد حجم هيزمي در کلاسه هاي قطري.. 52
4-10-1-4 حجم کل تجديد حجم (صنعتي و هيزمي) در کلاسه هاي قطري.. 52
4-10-2- تعيين درصدحجم تجديدحجم صنعتي و حجم تجديد حجم کل نسبت به نشانهگذاري.. 53
4-10-3- درصد استحصال گرده بينه نسبت به تجديد حجم صنعتي.. 54
4-10-4- حجم استحصال صنعتي در روش بهرهبرداري صنعتي.. 55
4-10-5- درصد استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي در روش بهرهبرداري صنعتي.. 56
4-10-6- حجم استحصال هيزمي در روش بهرهبرداري صنعتي.. 57
4-10-7- درصد استحصال هيزمي نسبت به تجديد حجم هيزمي در روش بهرهبرداري صنعتي.. 57
4-10-8- درصد استحصال هيزم نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) در روش بهرهبرداري صنعتي 58
4-10-9- حجم استحصال کل (صنعتي و هيزمي) 60
4-10-10- درصد استحصال کل (صنعتي و هيزمي) نسبت به تجديدحجم کل (صنعتي و هيزمي) 60
4-11 افت چوب در روش بهره برداري سنتي و روش بهره برداري صنعتي.. 62
4-11-1- درصد افت الواري و تراورسي نسبت به تجديد حجم صنعتي.. 62
4-11-2- درصد افت استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي در روش بهره برداري سنتي 62
4-11-3 درصد افت کل استحصال (صنعتي و هيزمي) نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) در روش بهره برداري سنّتي.. 64
4-11-4- درصد افت حجم گرده بنيه نسبت به تجديد حجم صنعتي.. 65
4-11-5- درصد افت استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي در روش بهره برداري صنعتي 66
4-11-6 درصد افت کل استحصال (صنعتي و هيزمي) نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) در روش بهره برداري صنعتي.. 67
فصل پنجم: بحث و نتيجهگيري. 69
پيشنهادات: 71
فهرست منابع: 83
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 4-1- تراکم درختان به تفکيک طبقه قطري بر حسب تعداد در هکتار و درصد …….. 28
جدول 4-2- موجودي سرپا براساس طبقات قطري بر حسب متر مکعب در هکتار و درصد 29
جدول 4-3- تعداد در هکتار گونه راش بر حسب طبقه قطري در سري يک …………………. 30
جدول 4-4- موجودي سرپاي گوشه راش در طبقات قطري ……………………………………… 31
جدول 4-5- تعداد در هکتار در پارسل 23……………………………………………………………. 32
جدول 4-6- حجم در هکتار در پارسل 23……………………………………………………………. 33
جدول 4-7- کلاسه هاي قطري و حدود طبقات قطري هر کلاسه ………………………………. 34
جدول 4-8- تعداد درخت اندازه گيري شده در هر کلاسه قطري ……………………………….. 35
جدول 4-9- حجم تجديد حجم هيزمي در کلاسه هاي قطري……………………………………. 36
جدول 4-10- تعيين درصد حجم تجديد حجم صنعتي و حجم تجديد حجم کل نسبت به زمان نشانهگذاري 37
جدول 4-11- درصد حجم چوب آلات الواري و تراورسي نسبت به تجديد حجم صنعتي .. 38
جدول 4-12- حجم استحصال صنعتي ………………………………………………………………… 39
جدول 4-13- درصد حجم استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي ………………… 39
جدول 4-14- حجم استحصال هيزمي………………………………………………………………….. 40
جدول 4-15- درصد حجم استحصال هيزمي به تجديد حجم هيزمي …………………………… 41
جدول 4-16- درصد حجم استحصال هيزم نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي)…. 42
جدول 4-17- جدول حجم استحصال کل ……………………………………………………………. 43
جدول 4-18- درصد استحصال کل نسبت به تجديد حجم کل ………………………………….. 43
جدول 4-19-حجم نشانه گذاري و حجم تجديد حجم صنعتي و حجم تجديد حجم هيزمي و حجم تجديد حجم هيزمي بر حجم کل تجديد حجم (صنعتي و هيزمي)…………………………………………………………………….. 45
جدول 4-20- درصد حجم استحصال هيزمي به تجديد حجم هيزمي …………………………… 42
جدول 4-21- درصد استحصال حجم گرده بينه نسبت به تجديد حجم صنعتي ………………. 47
جدول 4-22- درصد حجم استحصال صنعتي و درصد استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي 48
جدول 4-23- حجم استحصال هيزمي و درصد استحصال هيزم نسبت به تجديد حجم هيزمي 49
جدول 4-24- درصد حجم استحصال هيزم نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي)…. 51
جدول 4-25- حجم استحصال کل (صنعتي و هيزمي)……………………………………………… 51
جدول 4-26- درصد استحصال کل نسبت به تجديد حجم کل…………………………………… 52
جدول 4-27- درصد افت الواري و تراورسي نسبت به تجديد حجم صنعتي…………………. 53
جدول 4-28- درصد افت استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي…………………… 54
جدول 4-29- درصد افت کل استحصال نسبت به تجديد حجم کل…………………………….. 55
جدول 4-30- درصد افت حجم گرده بينه نسبت به تجديد حجم صنعتي……………………… 56
جدول 4-31- درصد افت استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي…………………… 57
جدول 4-32- درصد افت کل استحصال نسبت به تجديد حجم کل…………………………….. 58
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 4-1- تعداد در هکتار در طبقات قطري مختلف در سري يک…………………………… 28
نمودار 4-2- حجم در هکتار در طبقات قطري مختلف در سري يک…………………………… 30
نمودار 4-3- تعداد در هکتار گونه راش در طبقات قطري سري يک……………………………. 31
نمودار 4-4- حجم در هکتارگونه راش در طبقات قطري سري يک……………………………… 32
نمودار 4-5- تعداد در هکتار گونهها در پارسل 23………………………………………………….. 33
نمودار 4-6- حجم در هکتار گونه ها در پارسل 23…………………………………………………. 34
نمودار 4-7- درصد حجم چوب آلات الواري و تراورسي نسبت به تجديدحجم صنعتي ….. 38
نمودار 4-8- درصد استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي………………………….. 40
نمودار 4-9- درصد حجم استحصال هيزمي نسبت به تجديد حجم هيزمي…………………….. 41
نمودار 4-10- درصد حجم استحصال هيزم نسبت به تجديد حجم کل………………………… 42
نمودار4-11- درصد استحصال کل (صنعتي و هيزمي) نسبت به تجديد حجم کل (صنعتي و هيزمي) 44
نمودار 4-12- درصد استحصال گرده بنيه نسبت به تجديد حجم صنعتي……………………… 47
نمودار 4-13- درصد حجم استحصال صنعتي نسبت به تجديد حجم صنعتي………………… 49
نمودار 4-14- درصد استحصال هيزم نسبت به تجديد حجم هيزمي…………………………….. 50
نمودار 4-15- درصد حجم استحصال هيزمي نسبت به تجديد حجم کل……………………….. 52
نمودار 4-16- درصد افت الواري تراورسي نسبت به تجديد حجم صنعتي…………………….. 53
نمودار 4-17- درصد افت استحصال صنعتي نسبت به تجديدحجم صنعتي در روش بهرهبرداري سنتي 55
نمودار 4-18- درصد افت استحصال کل نسبت به تجديد حجم کل در روش بهره بردار سنتي
………………………………………………………………………………………………………………….. 56
نمودار 4-19- درصد افت حجم گردهبينه نسبت به تجديد حجم صنعتي……………………….. 57
نمودار 4-20- درصد افت استحصال صنعتي نسبت به تجديدحجم صنعتي در روش بهرهبرداري صنعتي 58
نمودار 4-21- درصد افت کل استحصال نسبت به تجديد حجم کل در روش بهره برداري صنعتي 59
فهرست نقشهها
نقشه 3-1- نقشه توپوگرافي پارسل 23 از سري يک امام زاده ابراهيم…………………………… 20
نقشه 3-2- نقشه جهت جغرافيايي پارسل 23 از سري يک امام زاده ابراهيم…………………… 21
نقشه 3-3- نقشه ارتفاع از سطح دريا پارسل 23 از سري يک امام زاده ابراهيم……………….. 22